Yenilenebilir Enerji ve Çevre Etkisi: Karbon Ayak İzini Azaltmanın Gerçek Yolları
Hadi konuşalım; yenilenebilir enerji ve çevre etkisi konusunu düşündüğümüzde, çoğumuzun aklında doğa dostu ve sürdürülebilir bir gelecek var. Ama şunu hiç düşündünüz mü, bu enerji kaynakları gerçekten çevreyi ne kadar koruyor? Ya da başka bir açıdan bakalım, yenilenebilir enerji ve karbon ayak izi nasıl etkileniyor? Neyse ki, bu soruların cevapları sadece teknik raporlarda değil, günlük yaşamda da karşımıza çıkıyor ve aslında hepimiz bu büyük dönüşümün birer parçasıyız. 🍃
Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Neden ve Nasıl?
Kim Yenilenebilir Enerjiyi Kullanıyor?
Petrol ve kömür yerine yenilenebilir enerji çevre kirliliği azaltma amacıyla tercih edenler sadece büyük sanayi kuruluşları değil. Artık ev sahipleri, çiftçiler, şehir yönetimleri ve küçük işletmeler bile bu enerji türlerine yöneliyor. Örneğin, Almanya’da 2024 yılında %45 oranında hane halkı kendi enerjisinin bir kısmını güneş panelleriyle üretmeye başladı. Bu, toplamda milyonlarca kilogram karbon emisyonunun önüne geçiyor. Bir analoji yapacak olursak, her ev birer minyatür ekosistem ve bu enerji dönüşümü, yağmur ormanlarında yeni ağaçlar dikmek kadar değerli. 🌞
Ne Zaman Bu Değişim Başladı?
1980’lerden itibaren yenilenebilir enerji fikirleri çıkmaya başlamış olsa da, gerçek anlamda yaygınlaşması son 15 yılda oldu. ABD Enerji Bakanlığı’nın verilerine göre, 2020-2024 döneminde rüzgar enerjisi üretimi %70 artış gösterdi. Ayrıca 2024 sonunda dünya genelinde kurulu güneş enerjisi kapasitesi 1 TW’a ulaşacak, bu da yaklaşık 750 milyon evin elektrik ihtiyacına denk geliyor. Bu büyüklüğü bir başka biçimde anlatmak gerekirse, bu enerji, 20 yıllık bir elektrik faturası gibi düşünülebilir; devasa ve kalıcı! 🌬️
Nerede Kullanılıyor?
Güneş enerjisinin çevreye etkisi en çok güney yarımkürede, bol güneş alan ülkelerde hissedilir. Örneğin İspanya ve Türkiye, güneş enerjisi yatırımlarında Avrupa’da ilk sıralarda. Türkiye, 2024’te güneş enerjisinden elektrik üretiminde %35’lik bir büyüme sağladı. Öte yandan, rüzgar enerjisi avantajları ve çevre adına Danimarka ve Hollanda gibi rüzgarlı ülkelerde önemli rol oynuyor. Her bölgede farklı bir hidroelektrik enerji çevre dostu mu tartışması yaşanıyor; mesela Kanada, hidroelektrik sayesinde toplam enerji üretiminin %60’ını karşılıyor ve bu süreçte su kaynaklarını zarar vermemek için özel koruma önlemleri alıyor. 💧
Neden Bu Enerji Kaynakları Tercih Ediliyor?
Akıllı telefonlarımızda bile pil tasarrufu muhabbeti yapıyoruz; şimdi düşündüğümüzde, aynı tasarrufu doğa için de yapmak çok mantıklı değil mi? Biyokütle enerjisinin çevre etkileri gibi konular bazen karışık gibi görünse de, aslında doğayı yenileyen bir döngüye işaret ediyor. Örneğin, Finlandiya’da biyokütle enerji kullanımı, orman atıklarını değerlendirerek karbon salınımını %20 oranında azalttı. Başka bir güzel örnek; Almanya’da bir çiftlik, atıklardan enerji üretip hem kendi enerjisini sağlıyor hem de çevre zararını minimuma indiriyor. Bu da bize gösteriyor ki, sebepsiz yere fosil yakıt kullanmaya devam etmek aslında dijital çağda karanlıkta kalmak gibi. ⚡
Nasıl Karbon Ayak İzi Azaltılabilir?
Şimdi en somut kısma gelelim: evimizde, iş yerimizde ve şehirlerimizde karbon ayak izimizi nasıl azaltabiliriz? İşte size yedi etkili yol: 📉
- 🌞 Ev çatınıza güneş enerjisinin çevreye etkisi göz önüne alınarak güneş panelleri kurmak, elektrik faturanızda %30-50 tasarruf sağlayabilir.
- 🌬️ Rüzgar enerjisi teknolojileri gün geçtikçe ucuzluyor, küçük ölçekli rüzgar türbinlerini bahçenizde kullanabilirsiniz.
- ♻️ Atık yönetimi ve biyokütle enerjisinin çevre etkilerini değerlendirerek hem çöp azaltabilir hem enerji üretebilirsiniz.
- 💧 Su kaynaklarınızı verimli kullanıp, mümkünse küçük ölçekli hidroelektrik enerji çevre dostu mu sorusunun cevabını evet kılan çözümler uygulayabilirsiniz.
- 🚗 Elektrikli araçlara geçiş yaparak fosil yakıt kullanımınızı azaltabilirsiniz.
- 🏠 Enerji tüketimini azaltmak için yalıtım ve enerji verimli cihazlar kullanabilirsiniz.
- 📊 Kendi karbon ayak izinizi izleyen uygulamalarla günlük alışkanlıklarınızı gözden geçirip iyileştirebilirsiniz.
Yenilenebilir Enerjinin Etkisini Anlamak İçin Bir Tablo
Enerji Kaynağı | Karbon Azaltımı (%) | Yıllık Enerji Üretimi (TWh) | Kurulum Maliyeti (EUR/MW) | Ortalama Kullanım Verimliliği (%) | Çevresel Avantajı |
---|---|---|---|---|---|
Güneş Enerjisi | 85 | 1500 | 700,000 | 20 | Yüksek karbon azalımı, düşük emisyon |
Rüzgar Enerjisi | 90 | 1200 | 1,200,000 | 35 | Temiz enerji üretimi, toprak kullanımı düşük |
Hidroelektrik Enerji | 80 | 3500 | 1,000,000 | 40 | Yenilenebilir, ancak su ekosistemi etkisi var |
Biyokütle Enerjisi | 65 | 500 | 900,000 | 25 | Atıkların yeniden kullanımı, çevreye pozitif etkisi var |
Fosil Yakıtlar | 0 | - | 600,000 | 30 | Yüksek karbon ve çevre kirliliği |
Yenilenebilir Enerji ve Çevre Etkisi Hakkında Yaygın Yanlış Anlamalar
Birçoğumuzun kafasında bazı kalıplaşmış yanlışlar var ve bunları yıkmak gerekiyor:
- ⚡ Yanlış: Yenilenebilir enerji her zaman pahalıdır.
Gerçek: 2024’te güneş paneli maliyetleri %70 azaldı, yatırım kısa sürede geri dönebiliyor. - ⚡ Yanlış: Rüzgar türbinleri kuşlara zarar verir.
Gerçek: Son teknolojiler ve doğru yerleşim planlaması ile etki %90 azaltıldı. - ⚡ Yanlış: Biyokütle enerji çevreyi kirletir.
Gerçek: Modern biyokütle tesisleri karbon nötr çalışıyor ve atıkları değerlendirdikleri için çevreye fayda sağlıyor.
Yenilenebilir Enerjiyi Hayatımıza Nasıl Entegre Edebiliriz?
Senin de fark edeceğin gibi, sürdürülebilir hayat için birkaç kolay adım atmak bile büyük fark yaratabilir. Örneğin, evinde 5 kW gücünde bir güneş sistemi kurmak, yıllık ortalama 4000 kg karbon azaltımı sağlar; bu, bir kişinin 12 ay boyunca yürüyerek iş yerine gitmesi gibi bir çevresel iyileştirme yaratır. Ayrıca, şehirlerde rüzgar enerjisinden yararlanmak için küçük çaplı projeler düzenlenebilir. Enerji tüketimini yönetmek, karbon ayak izini azaltmak ve doğayı korumak için bireysel ve toplumsal bilinç şart.
Küçük bir hatırlatma; dünyayı değiştirmek için devasa adımlara gerek yok, bazen bir ampulü LED yapmak, veya yenilenebilir enerji çevre kirliliği azaltma için adım atmak bile çok şey değiştirir. 🍀
Son Sözlerin Öncesinde: Sıkça Sorulan Sorular
- ❓ Yenilenebilir enerji gerçekten karbon ayak izimizi azaltıyor mu?
Evet, yenilenebilir enerji kaynakları fosil yakıtlara göre ortalama %70-90 daha az karbon salınımı yapar. Bu, enerji üretiminde büyük bir çevresel kazanımdır. - ❓ Hidroelektrik enerji çevre dostu mu?
Hidroelektrik enerji genellikle temiz enerji olarak kabul edilir ancak büyük barajlar su ekosistemlerine zarar verebilir. Bu yüzden daha küçük ölçekli ve ekosistemi koruyan projeler tercih edilmelidir. - ❓ Yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulum maliyeti nedir?
Kurulum maliyeti enerji türüne göre değişir; güneş enerjisi için MW başına yaklaşık 700,000 EUR, rüzgar enerjisinde ise 1,200,000 EUR civarındadır. Ancak bu yatırımlar uzun vadede tasarruf sağlar. - ❓ Biyokütle enerjisi çevreyi kirletir mi?
Modern biyokütle sistemleri atıkları enerjiye dönüştürür ve karbon nötr çalışma prensibine sahiptir; dolayısıyla çevre üzerinde olumlu etkileri vardır. - ❓ Yenilenebilir enerji evlerde kullanılabilir mi?
Kesinlikle! Güneş panelleri ve küçük rüzgar türbinleri ile evlerde enerji üretmek mümkün ve elektrik faturalarını belirgin şekilde azaltabilir. - ❓ Güneş enerjisinin çevreye etkisi nedir?
Güneş enerjisi, karbon emisyonunu ciddi oranda düşürür ve fosil yakıt tüketimini azaltır; sadece üretim ve kullanım aşamasında çevre dostudur. - ❓ Rüzgar enerjisinin çevre koruma açısından avantajları nelerdir?
Rüzgar enerjisi temiz, yenilenebilir ve geniş alanlarda üretilebilir. Doğru planlama ile ekosistemlere minimum zarar verir ve uzun vadede karbon ayak izini azaltır.
Unutma, yenilenebilir enerjiye geçiş sadece bir tercihten çok; geleceğimizi korumanın gerçek yoludur. Bu yolculukta sen de bir rol oynayabilirsin! 🚀🌍
Güneş enerjisi, son yıllarda çevre dostu enerji kaynakları arasında en popüler olanlardan biri haline geldi. Ama gerçekten bu kadar etkili mi? Güneş enerjisinin çevreye etkisini, sürdürülebilirlik açısından önemini ve bizi nelerin beklediğini incelerken, hem günümüz dünyasında hem de gelecekteki potansiyelinde neler olup bittiğine yakından bakalım. ☀️
Kim Güneş Enerjisini Kullanıyor?
Güneş enerjisi kullanma eğilimi sadece büyük şirketlerle sınırlı değil. Bugün, birçok hane halkı, çiftlikler ve küçük işletmeler de bu kaynağı tercih ediyor. Örneğin, ABDnin Kaliforniya eyaleti, güneş enerjisi kurulumunda dünya genelinde en üst sırada yer alıyor, ve yaklaşık 1.4 milyon ev, enerji ihtiyacının büyük bir kısmını güneş panellerinden sağlıyor. Bu, hem maliyetleri düşürüyor hem de aylık karbon salınımını azaltıyor. Güneş enerjisi, her bireyin enerji ihtiyacını ele alabileceği bir alan haline geldi. 🌎
Ne Zaman Başladı?
Güneş enerjisinin kullanımı, 1950lerin ortalarına kadar uzanıyor, ancak gerçek anlamda yaygınlaşması 21. yüzyılda oldu. 2010’den itibaren teknoloji hızla geliştikçe, güneş panellerinin maliyetleri %80 oranında düştü ve bu durum, dünya genelinde güneş kurulumlarının patlamasına neden oldu. Örneğin, 2024 yılında dünya genelinde kurulu güneş enerjisi kapasitesi 1,500 gigawatt’a ulaştı. Bu, 1 gigawatt’ın, yaklaşık 750,000 evin elektrik ihtiyacını karşılayabileceği düşünüldüğünde, oldukça etkileyici bir rakam. 🏡
Neden Güneş Enerjisinin Kullanımı Önemli?
Güneş enerjisi, çevre kirliliğini azaltmanın en etkili yollarından biri. Geleneksel enerji kaynakları kullanımıyla, havaya salınan karbondioksit ve diğer zararlı gazlar, küresel ısınmayı hızlandırıyor. 2024 yılı itibarıyla, araştırmalara göre, güneş enerjisi kullanımı sadece karbon emisyonlarını değil, enerji maliyetlerini de %50 oranında düşürüyor. Bu azalma, yılda ortalama 3000 ton karbondioksitin atmosfere yayılmasını engelleyebilir. Aslında güneş enerjisinin çevresel faydaları düşünüldüğünde, bu dönüşüm, dünyayı daha yaşanabilir kılıyor. 🌻
Nasıl Güneş Enerjisi Kullanılır?
Güneş enerjisini kullanmak için birkaç yolu değerlendirebiliriz:
- 🌞 Güneş Panelleri: Çatınıza kuracağınız güneş panelleri, doğrudan elektrik üretmenizi sağlar.
- 🔋 Güneş Enerjisi Depolama Sistemleri: Güneş enerjisini depolamak için bataryalar kullanarak, gece saatlerinde de enerji kullanabilirsiniz.
- 💧 Fotovoltaik Sistemler: Güneş ışığını elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir; özellikle sanayide kullanımı yaygınlaşıyor.
- 🏡 Şebeke ile Entegre Sistemler: Ürettiğiniz fazla enerjiyi elektrik şebekesine satabilirsiniz.
- 🌍 Pasif Güneş Tasarımı: Yapı tasarımında güneş ışığından en iyi şekilde faydalanarak enerji verimliliği artırılır.
- 🚿 Güneş Enerjili Su Isıtma Sistemleri: Kullanım alanı geniş, güneş enerjisi ile sıcak su elde edebilirsiniz.
- ⚡ Ortak Güneş Tarımsal Uygulamalar: Tarım alanlarında güneş enerjisi kullanarak, sulama ve gübreleme süreçlerini iyileştirebilirsiniz.
Güneş Enerjisinin Çevresel Etkileri
Güneş enerjisinin çevreye sağladığı etkileri incelerken dikkate alınması gereken başlıca unsurlar:
- 🌱 Karbon Ayak İzi Azaltımı: Geleneksel enerji kaynaklarına göre güneş enerjisi, %90 daha az karbon salınımı yapıyor.
- 🌍 Doğal Kaynakların Korunması: Güneş enerjisi, su kaynaklarını kirletmez ve çevreyle dost bir enerji kaynağıdır.
- 💡 Enerji Verimliliği: Üretimi sırasında çevreye zarar vermez; sürdürülebilir bir çözüm sunar.
- 🌿 Ekosistem Destekleme: Güneş enerjisi kullanımı, doğal yaşam alanlarını korumaya yardımcı olur.
- ♻️ Atık Yönetimi: Kullanım ömrü tamamlanan paneller geri dönüştürülebilir.
Günümüzde Güneş Enerjisinin Geleceği
Güneş enerjisini düşündüğümüzde, gelecekte daha fazla yenilik ve gelişim olacağına kesin gözüyle bakabiliriz. Araştırmacılar, güneş enerjisi sistemlerinin verimliliğini artıracak yeni malzemeler üzerinde çalışıyor. Ayrıca, güneş enerjisinin depolama teknolojileri geliştikçe, evlerde ve endüstride daha yaygın kullanılacak. Bilim insanları, 2050 yılı itibarıyla global enerji ihtiyacının %40ının güneş enerjisinden sağlanacağını tahmin ediyor. Güneş enerjisi, geleceğin enerji kaynağı olma yolunda hızla ilerliyor, bu da bizlere sürdürülebilir bir yaşam sunuyor. 🌞🚀
Sıkça Sorulan Sorular
- ❓ Güneş enerjisi kullanmak maliyetli mi?
Güneş enerjisi sistemleri başlangıçta yüksek bir maliyet gerektirebilir, ancak uzun vadede enerji faturalarda sağlanan tasarruflarla bu maliyet geri kazanılabilir. - ❓ Güneş enerjisi çevreye zarar verir mi?
Güneş enerjisi sistemleri çevreye zarar vermez, tersine çevre kirliliğini azaltmakta büyük fayda sağlar. - ❓ Güneş panellerinin ömrü ne kadardır?
Güneş panelleri genellikle 25 ile 30 yıl arasında bir ömre sahiptir ve bu süre zarfında verimliliklerini kaybetmeden çalışabilirler. - ❓ Güneş enerjisi hangi alanlarda kullanılır?
Güneş enerjisi, elektrik üretiminden su ısıtmaya, tarımsal uygulamalara kadar geniş bir yelpazede kullanılır. - ❓ Güneş enerjisinin depolanması mümkün mü?
Evet, güneş enerjisi genellikle büyük bataryalarda depolanarak ihtiyaç duyuldukça kullanılabilir.
Sonuç olarak, güneş enerjisi çevre dostu bir çözüm sunmakta ve sürdürülebilir bir dünya yaratma yolunda önemli bir rol oynamaktadır. Artık hepimiz bu dönüşümün bir parçası olabiliriz! 🌼🌍
Artık dünya, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmekte, bu durumda en dikkat çekici oyunculardan biri de rüzgar enerjisi. Rüzgar, hem temiz bir enerji kaynağı sunmakta hem de çevre koruma açısından önemli avantajlar barındırmaktadır. Ancak, rüzgar enerjisinin gerçek potansiyelini anlamak için biraz daha derine inelim. 💨
Rüzgar Enerjisi Kimler Tarafından Kullanılıyor?
Rüzgar enerjisi sadece büyük enerji şirketlerinin değil, aynı zamanda ev sahiplerinin, çiftçilerinin, ve küçük işletmelerin de ilgisini çekiyor. Örneğin, 2024 yılında Avrupa’da rüzgar enerjisi santralleri, toplam elektrik üretiminin %16’sını sağladı. Danimarka gibi ülkelerde, bu oran %50’ye kadar çıkabiliyor. Birçok hane halkı, kendi rüzgar türbinlerini kurarak hem elektrik maliyetlerini düşürüyor hem de çevresel etkilerini azaltıyor. Özellikle kırsal alanlarda, rüzgar enerjisi, enerji bağımsızlığı sağlamak için büyük bir fırsat sunuyor. 🌾
Rüzgar Enerjisi Ne Zaman Yaygınlaştı?
Rüzgar enerjisi kullanımı, 1980’lerde ilk büyük ölçekli projelerin hayata geçirilmesiyle başlamış olsa da, 2000’li yılların başından itibaren hızlı bir gelişim göstermeye başladı. Dünya genelinde, 2020’den 2024’e kadar rüzgar enerjisi üretimi %60 oranında büyüme kaydetti. Çeşitli ülkelerde kurulan rüzgar santralleri, yalnızca temiz enerji ihtiyacını karşılamakla kalmıyor, aynı zamanda geliri artırıyor. Örneğin, 2022 yılında sadece ABD, rüzgar enerjisinden 140 milyar Euro’luk bir gelir elde etti. 🚀
Neden Rüzgar Enerjisi Tercih Edilmeli?
Rüzgar enerjisi, çevre koruma açısından sunduğu çeşitli avantajlarla ön plana çıkıyor. En belirgin faydası, karbon salınımının ciddi oranda azalmasıdır. Rüzgar enerjisi kullanımı, fosil yakıt kullanımına göre ortalama %85 daha az karbon emisyonu yapar. 2024 yılı itibarıyla, rüzgar santralleri sayesinde dünya genelinde yıllık 2.5 milyar ton karbondioksit salınımının önüne geçildi. 💚
Rüzgar Enerjisi Nasıl Kullanılır?
Rüzgar enerjisini kullanmanın birkaç yolu var:
- 🌬️ Rüzgar Türbinleri: Çok çeşitli ölçeklerde mevcut ve hem bireyler hem de endüstriler için elektrik üretir.
- 🌪️ Karasal ve Deniz Üstü Türbinler: Karasal türbinler, kırsal alanlarda yer alırken, deniz üstü türbinler daha fazla enerji üretim kapasitesine sahiptir.
- ⚡ Şebekeye Entegre Sistemler: Üretilen elektrik, şebekeye entegre edilip, kayıplar minimum seviyeye indirilerek kullanılabilir.
- 🚗 Elektrikli Araç Şarj İstasyonları: Rüzgar enerjisi ile elektrikle çalışan araçlar için enerji sağlama çözümü sunar.
- 🏢 Ticari Binalar İçin Rüzgar Enerjisi Kullanım Alanları: Büyük işletmeler, kendi rüzgar santrallerini kurarak enerji tasarrufu yapabilir.
- 🌱 Agrikültürel Uygulamalar: Rüzgar enerjisi, tarımda sulama ve diğer işlemler için enerji kaynağı olarak kullanılabilir.
- 🔋 Enerji Depolama Sistemleri: Artan enerji depolanarak daha sonra kullanılmak üzere saklanabilir.
Rüzgar Enerjisinin Çevresel Etkileri
Rüzgar enerjisi kullanmanın çevreye sağladığı etkileri şu şekilde değerlendirebiliriz:
- 🌍 Karbonsuz İnovasyon: Rüzgar enerjisi, hidrokarbon bazlı kaynaklara göre %100 karbon salınımı yapmadan çalışır.
- 🌱 Ekosistem Dostu: Rüzgar türbinleri, kesinlikle su kaynaklarını kirletmez ve doğal yaşam alanlarına zarar vermez.
- 💡 Yenilenebilir Kaynak: Rüzgar, sınırsız bir enerji kaynağıdır ve doğanın ihtiyaçlarına göre kendini yeniler.
- 🏞️ Toprak Kullanımı: Rüzgar türbinleri yer ihtiyacı açısından minimum düzeydedir; bu da tarım arazilerini korur.
- ♻️ Geri Dönüşüm Potansiyeli: Rüzgar türbinleri, kullanım ömrü sona erdiğinde bile çeşitli bileşenlere ayrılarak geri dönüştürülebilir.
Gelecekte Rüzgar Enerjisi
Rüzgar enerjisi, gelecekte çok daha büyük rol oynamaya aday. Özellikle iklim değişikliği ve enerji ihtiyacının giderek arttığı bir dönemde, rüzgar enerjisindeki yenilikler ve teknolojik gelişmeler dikkat çekmektedir. Öngörülere göre, 2050 yılı itibarıyla dünya enerji tüketiminin %30’unun rüzgar enerjisinden sağlanacağı hesaplanıyor. Teknolojinin ilerlemesi ile daha verimli türbinlerin geliştirilmesi, üretim sürekliliğini artıracak. Rüzgar enerjisi, sürdürülebilir bir gelecek vaat etmekte ve çevre dostu bir alternatif sunmaktadır. 🌬️🛠️
Sıkça Sorulan Sorular
- ❓ Rüzgar enerjisi kullanmak maliyetli midir?
Rüzgar enerjisi başlangıçta yüksek maliyet gerektirebilir, ancak uzun vadede tasarruf sağlayarak bu maliyetler geri kazanılabilir. - ❓ Rüzgar türbinleri çevreye zarar verir mi?
Rüzgar türbinleri, doğru yerleşim ile çok az çevresel zarar verir; ayrıca yaşam alanlarına iklimsel olumlu etkiler yapar. - ❓ Rüzgar enerjisinin verimliliği nedir?
Rüzgar türbinlerinin verimliliği genelde %35 ile %50 arasında değişir; bu da rüzgarın hızı, türbinin tasarımı ve yerleştirildiği yere bağlıdır. - ❓ Rüzgar enerjisi hangi alanlarda kullanılır?
Rüzgar enerjisi, elektrik üretiminde tarımda, teknik uygulamalarda ve çeşitli ticari alanlarda kullanılır. - ❓ Rüzgar enerjisi depolanabilir mi?
Evet, rüzgar enerjisi büyük bataryalarda veya hidrojen gibi alternatif enerji formlarında depolanarak kullanılabilir.
Sonuç olarak, rüzgar enerjisi, hem çevresel etkileri hem de sunduğu avantajlarla geleceğin en önemli enerji kaynaklarından biri olma özelliğini taşımaktadır. Bu dönüşümde sen de yer alabilirsin! 🌍💨
Yorumlar (0)